Qərbin azadlıq simvolunun sirri: onu türklərlə nə bağlayır?

0
34

Dünya tarixində Fransız İnqilabından ABŞ Qurtuluş Savaşına qədər Qərb dünyasında azadlıq simvolu olan Frigiya papağının mənşəyi Anadoluya gedib çıxır. Hazırda bütün Qərb dünyasında tanınan bu titulun vətəni qədim Anadolu sivilizasiyası olan Frigiyalılardır. Papaq həm də Mitraizm inancının simvoludur.

Bu papağın tarixi həm də antik dövrün mistik inancına və Yunan mifologiyasına qədər uzanır. Qərb mədəniyyətinin güclü simvolu olan papaq bu gün hətta ABŞ Senatının rəsmi möhüründə də əks olunub.

6 bayraqda var

Frigiya titulu bu gün Amerika Senatının rəsmi möhürünün yuxarı hissəsindəki əsas simvoldur. Titul ölkədəki bir çox ştatın rəsmi bayraqlarında, ilk ordu qurumu olan “Müharibə Şurası” və ilk ordu olaraq qurulan “ABŞ Müharibə İdarəsi”nin rəsmi möhürlərində də yer alır. Frig başlığı ABŞ-ın qurulmasında çap edilmiş bir çox əskinasın ön hissəsində də istifadə edilib. Həmçinin o, ABŞ-ın Virciniya, Aydaho, Şimali Karolina, Ayova, Nyu-Cersi və Nyu-York ştatlarının rəsmi bayraqlarında əks olunub.

Napoleon da ondan istifadə etdi

Frigiya papağı həm də 1789-cu il Fransa İnqilabına qədər respublikaçı dəyərləri tacdan müdafiə edən fransız ziyalılarının rəsmi simvolu hesab olunur. Bu titul ölkədə ilk dəfə 1675-ci ildə, insanlar Krallığın vergi tətbiqlərinə etiraz edəndə istifadə edilib. Bu tarixdən sonra o, xalqın yaddaşında azadlıq xatirəsi kimi qalıb. İnqilabın mühüm simalarından biri olan Napoleon Bonapartın müharibələr zamanı tez-tez Frigiya titulundan istifadə edərək “xalqın adamı” imicini yaratdığı qeyd edilir.

İlk istifadəsi Anadoluda

Frigiya papağına qədim dövrlərdə Midiya, İskit, Fars, Balkan xalqları, Trakiyalılar və ya Dakiya xalqları kimi müxtəlif mədəniyyət və icmalarda da rast gəlinir. Frig başlığının bilinən ilk istifadəsi Anadolu tarixində gizlənir. Papaq tarixdə ilk dəfə Frigiya tanrılarından biri olan Attisin təsvirlərində görünür. Təsvir toxunduğu hər şeyi qızıla çevirdiyi deyilən və xalq arasında “Eşşək Qulaqlı Kral” kimi tanınan əfsanəvi Frigiya kralı Midasın heykəllərində də aydın görünür.

Yeni bir dövrün doğuşu

Qədim Yunan və Roma əfsanələrindəki Paris, Aeneas və Qanimed kimi mifoloji personajlar da Frigiya titulu ilə təsvir edilən fiqurlar arasındadır. Frigiya baş örtüyü fiqurunun qədim dünyada simvol kimi geniş yayılması fars mənşəli ezoterik inanc sistemi olan və xristianlıqdan əvvəlki Roma İmperiyasının ən böyük dini sisteminə çevrilən mistik Mitraizmdə də görünür. Bu inancın mərkəzində dayanan və mistisizmdə “yeni bir dövrün doğuşu” obrazı ilə tarixdə yeri olan Mitra fiquru bütün təsvirlərdə Frig titulu ilə ön plandadır.

Latın Amerikası ölkələrində simvol

Bu gün Frigiya titulu Mərkəzi və Latın Amerikası ölkələrində bayraqlardan əskinaslara qədər Amerika cəmiyyətlərində azadlığı ifadə etmək üçün tez-tez istifadə edilir. Hazırda rəsmi gerblərində Frigiya titulunu ehtiva edən ölkələr arasında Argentina, Haiti, Boliviya, Kolumbiya, Kuba, Salvador, Nikaraqua və Paraqvay var.