Soyuq fəsillərdə uşaqlar daha tez soyuqdəymə xəstəliklərinə tutulur.
Bu xəstəliklərin əsas və valideynləri ən çox narahat edən və qorxudan simptom bədən qızdırmanın yüksəlməsidir.
Bu halda valideynlər adətən uşağa müasir hərarətsalan dərmanlarından birini verir. Lakin sadə üsullar var ki, bu üsulların köməyi ilə uşağın qızdırmasını heç bir dərman istifadə etmədən salmaq mümkündür. Bu üsullara fiziki üsullar deyilir. Onların əsas məqsədi uşağın bədənində gedən istiliyin hazırlanması prosesini ləngitmək və əksinə istilikvermə prosesini sürətləndirməkdir.
Bunun üçün nə etmək lazımdır?
Qızdırması olan uşağı ilk növbədə çarpayıda uzandırın. Uşağı yüngül geyindirin və üstünü qalın örtməyin (adyal kifayətdir, isti yorğan yox!). Əgər siz qızıdrması yüksək olan uşağı isti geyindirib üstəlik isti yorğana bükəcəksinizsə, bu hərarətin daha da artmasına gətirib çıxaracaq.
Xəstə uşaq uzanan otaq isti olmamalıdır (təxminən 22 C). Otağın pəncərəsinin nəfəsliyini açın, otağın döşəməsini nəm əski ilə silin. Quru və isti hava qızdırmanın daha da artmasına səbəb olacaq.
Adətən qızdırması olan uşaq yeməkdən imtina edir. Xəstə uşağı zorla yedizdirməyin. Bu da hərarətin daha da yüksəlməsinə səbəb olacaq. Uşağa bol ilıq (isti yox!) turş maye verin. Bu moruq, zoğal mürəbbəsi əlavə olunmuş çay, limonlu çay, turş kompot, itburnu dəmləməsi və s. ola bilər. Zorla içizdirməyin – bu qusmaya səbəb ola bilər. Lakin mayeni uşağa mümkün qədər tez-tez təklif edin. Bol mayenin qəbulu tərləməyə səbəb olacaq ki, tərləmənin nəticəsində hərarət enəcək.
Hərarət 38-38,5 C çatıb və uşaq özünü normal hiss edirsə, dərhal qızıdrmasalan dərmanlarına üz tutmayın. İlk növbədə uşağı soyundurun və ilıq su ilə olan (32-34 C) vannaya salın və ya ilıq suya batırılmış əski ilə uşağın bədənini silin. Bu sadə üsul əksər hallarda qızdırmanın aşağı düşməsinə kömək edir.
Soyuq su istifadə etməyin, bu dəri kapilyarların sıxılmasına (spazm) səbəb olacaq ki, dəridə olan hərarət enəcək, lakin bədənin daxilində olan hərarət əksinə yüksələcək.
Əvvəllər nənələrimiz qızdırması olan uşaqların bədənini spirt, araq və ya sirkə əlavə olunmuş su ilə silirdilər. Lakin pediatrlar bu maddələrin istifadəsini uşağın sağlamlığı üçün ziyanlı hesab edirlər.
Nəzərinizə çatdıraq ki, bütün sadaladığımız vasitələr yalnız uşağın dərisi çəhrayı rəngdə olduqda (biz buna “uşaq yanır” deyirik) istifadə etmək olar. Yüksək qızıdrması olan uşağın dərisi soyuq, solğun və ya göyümtüldürsə, dərhal həkimə müraciət edin. Bu halda sadaladığımız üsullar kömək etməyəcək və əksinə ziyan vura bilər. Belə uşağa vaxt itirmədən hərarətsalan preparat verilir.
Uşağın qızıdrması düşübsə, bu heç də o demək deyil ki, uşaq sağalıb. Hərarətin artmasına səbəb olan amil aradan qaldırılmalıdır. Bu baş verməzsə, müəyyən müddətdən sonra qızıdrma yenə qalxacaq. Mütləq uşağa nəzarət edən pediatra müraciət edin ki, həkim hərarətin yüksəlməsinin səbəbini müəyyən etsin və uşağa lazım olan müalicə təyin etsin.
Əgər sadaladığımız vasitələr kömək etməzsə və uşağın hərarəti yenə artarsa, bu halda uşağın yaşına uyğun olan dozada hərarətsalan dərman istifadə edə bilərsiniz.
Diqqət! Fiziki üsullardan yalnız uşaq özünü nisbətən normal hiss etdikdə istifadə olunur.Uşaq çox halsızdrsa və onun ümumi vəziyyəti ağırdırsa, ona qızdırmasalan dərman verin.
Həmçinin hər hansı xroniki xəstəliyi olan uşaqlara qarşı daha diqqətli olmaq, onların qızıdırması 38 C çatanda qızıdrmasalan preparat vermək lazımdır.
Febril qıcolmalara (“sudorqa”) meylli olan uşaqlara da qızıdırma 38 C çatdıqda dərhal hərarətsalan preparat verilməlidir.
