Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) məlumatlarına görə, dünyada hər il 420 min insan təhlükəli qida səbəbindən ölür, onlardan 125 mini 5 yaşdan aşağı olan uşaqlardır.
Buna görə də mütəxəssislər yay aylarında qida zəhərlənməsinə qarşı xəbərdarlıq edirlər.
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) ilə BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı (FAO) qida təhlükəsizliyi və xəstəliklərin qarşısının alınması məqsədilə hər il iyunun 7-ni Ümumdünya Qida Təhlükəsizliyi Günü kimi qeyd edir.
Builki Ümumdünya Qida Təhlükəsizliyi Gününün şüarı “Qida Təhlükəsizliyi: Gözlənilməz Vəziyyətlərə Hazır olun” kimi müəyyən edilib.
Dünyada hər il təxminən 600 milyon insan təhlükəli qidaların səbəb olduğu xəstəliklər səbəbindən xəstəxanalara müraciət edir. Bu insanların 420 mini həyatını itirir, ən böyük təhlükə ilə üzləşənlər isə 5 yaşdan kiçik uşaqlardır.
Uzman dietoloq Özge Dinç Coşkun təzə tərəvəz və meyvə çeşidinin artdığı yay ayları üçün əsas gigiyena qaydalarına riayət etməyin böyük əhəmiyyət kəsb etdiyini bildirib.
O, qida təhlükəsizliyinin qida zəncirinin – istehsaldan məhsulun saxlanmasına, paylanmasından istehlaka qədər – hər mərhələsində kritik əhəmiyyət kəsb etdiyini vurğulayaraq, yay aylarında temperaturun zəncirin bütün mərhələlərində qida ilə bağlı zəhərlənmələrə zəmin yaratdığını diqqətə çatdırıb.
“Görünməz bakteriya, virus, parazit və ya kimyəvi maddələr qida və su vasitəsilə orqanizmə daxil olduqda yoluxucu xəstəliklər yaranır. Üzvi gübrə, suvarma üçün istifadə edilən su, saxlama və daşıma üçün istifadə edilən qablar, nəqliyyat vasitələrinin səthindəki mikroorqanizmlər və məhsulu alanların əlindəki mikroblar qida zəhərlənməsinə səbəb ola bilər. Dünyada hər 10 nəfərdən 1-i zərərli maddələrlə çirklənmiş qidaya görə xəstələnir. Bakteriya, virus, parazit və ya ağır metallarla çirklənmiş qidaların istehlakı 200-dən çox xəstəliyə səbəb olur”, – deyə dietoloq qeyd edib.
O, sadə tədbirlərlə problemlərin qarşısının dərinləşmədən alına biləcəyini bildirib.
Dietoloqun təklifləri bunlardır:
– Alış-veriş edərkən təzə görünən və yaxşı vəziyyətdə olan meyvə və tərəvəzləri seçin. Pis qoxulu, zədələnmiş və ya kiflənmiş qidalardan uzaq durun.
– Qablaşdırmada olan tərəvəzlərdə mayenin yığılması tərəvəzlərin yuyulduğunu, lakin kifayət qədər qurudulmadığını göstərir, ona görə də onlarda kif əmələ gəlməsi riski ola bilər. Belə məhsulları almaqdan çəkinin.
– Məhsulları evə gətirdiyiniz zaman onları gözlətmədən təmiz soyuducuya qoyun.
– Ət, yumurta, süd və balıq kimi tez xarab olma potensialı olan qidaları açıq yerə qoymayın.
– Alma və yerkökü kimi bəzi meyvə və tərəvəzlər xarab olmadan uzun müddət saxlanıla bilər, lakin unutmayın ki, məhsulların əksəriyyəti bir neçə gün ərzində istifadə edilməlidir.
– Banan və pomidor kimi daha çox yetişmə tələb edən qidaları otaq temperaturunda saxlamağa diqqət edin.
– Yeməkdən əvvəl meyvə və tərəvəzləri bol suda yuyun.
– Xarici yarpaqları və ya qabıqları soyub atın.
– Qovun, qarpız, alma və ya yerkökü kimi sərt səthlərə malik tərəvəz və meyvələri yuyarkən fırçadan istifadə edin.
– Daha kiçik, daha zərif giləmeyvələri yuyarkən süzgəcdən istifadə edin.
– Çarpaz çirklənmənin qarşısını almaq üçün çiy məhsulları doğradığınız taxtanı və bıçağı hər hansı digər qida üçün istifadə etməzdən əvvəl yuduğunuzdan əmin olun.
– Salatlar, eləcə də meyvə salatları 4 saatdan çox çöldə qalıbsa, yeməyin!
