Yeni elmi araşdırma inkişaf etmiş sivilizasiyaların enerji istehlakı səbəbindən yaşayış üçün yararlı planetlərini itirmək təhlükəsi ilə üzləşə biləcəyini ortaya qoyub. Bu araşdırma “Niyə yadplanetli sivilizasiyalarla qarşılaşmadıq” sualına cavab ola bilər.
Sənaye inqilabından bəri Yer kürəsində müşahidə olunan qlobal istiləşmə planetimizdə həyatı təhdid edən mühüm problemə çevrilsə də, bu vəziyyət təkcə Yerlə məhdudlaşmaya bilər. Tədqiqatçılar bu prosesin digər inkişaf etmiş sivilizasiyalarda da oxşar nəticələr verə biləcəyini iddia edirlər.
ABŞ Milli Okean və Atmosfer Administrasiyasının (NOAA) məlumatına görə, 1850-ci ildən bəri Yerin orta temperaturu hər on ildə 0,06°C artıb. Lakin bu artım son illərdə sürətlənərək 1982-ci ildən bəri hər on ildə 0,20°C-ə çatıb.
Mütəxəssislərin proqnozlarına görə, bu tendensiya davam edərsə, əsrin ortalarına qədər qlobal temperatur 1,5°C-dən 2°C-yə qədər yüksələ bilər. Bu artımın əsas səbəbi qalıq yanacaqların intensiv istifadəsidir.
Roma Tor Verqata Universitetinin astronomiya və astrofizika üzrə dosenti Amedeo Balbi və Florida Texnologiya İnstitutunun köməkçi professoru Manasvi Linqamın apardığı araşdırmaya görə, bu istiləşmə yalnız qalıq yanacaq istehlakı ilə məhdudlaşmır.
Alimlər araşdırmalarında qeyd ediblər ki, enerji istehlakının artması onların planetinin yaşayış imkanlarını təhdid edir. Bu, qabaqcıl sivilizasiyalar üçün qaçılmaz nəticədir. Tədqiqata görə, texnoloji fəaliyyətlər nəticəsində yaranan tullantı istilik uzunmüddətli perspektivdə planetlərin yaşayış həddini zorlaya bilər.
İlk dəfə 1969-cu ildə sovet alimi Mixail I. Budyko insan fəaliyyəti nəticəsində yaranan istiliyin planetin təbii enerji balansını pozduğunu və ciddi iqlim dəyişikliklərinə səbəb ola biləcəyini irəli sürüb.
O dövrdə aparılan hesablamalara görə, bəşəriyyətin enerji istehlakı bir neçə əsr ərzində Günəşdən gələn enerjiyə yaxın səviyyələrə çata və planetin istiliyini geri dönməz şəkildə artıra bilər. Bu gün aparılan araşdırmalar Budykonun proqnozlarını təsdiqləyir.
Bu tapıntılar həm də yadplanetli həyat formalarını tədqiq edən astrobioloqlar və SETI (Yerdənkənar Kəşfiyyat Axtarışı) üçün əhəmiyyətli nəticələrə malikdir.
Araşdırmada bildirilir ki, qabaqcıl sivilizasiyaların enerji sərfiyyatı onların planetlərini qaçılmaz vəziyyətə salacaq və buna görə də onların uzun müddət sağ qalmaları çətin ola bilər.
Nəticə olaraq, bu araşdırma planetimizin gələcəyi üçün mühüm dərslər verir. Təkcə Yer deyil, kainatdakı digər potensial sivilizasiyalar da oxşar problemlərlə üzləşə bilər. Bəşəriyyət olaraq enerji istehlakımıza nəzarət etməsək, oxşar sonluqla üzləşə bilərik.
