Sorbon Universitetinin alimləri diatom mikroyosunlarının su sütununda öz mövqelərini təyin etmək üçün işığa həssas reseptorlardan olan fitoxromlardan necə istifadə etdiyini aşkar ediblər.
Araşdırma nəticəsi “Nature” jurnalında dərc olunub.
Bildirilib ki, bu mexanizmlər fitoplanktonun dəyişən ətraf mühit şəraitinə uyğunlaşmasında və dəniz ekosistemlərinin saxlanmasında əsas rol oynayır. Gözlərin mikroyosun analoqu onlara okeanda hərəkət etməyə kömək edir.
Diatomları ehtiva edən fitoplankton planetdəki oksigenin yarısını təmin etməklə yanaşı, həm də iqlimi tənzimləməyə kömək edən karbon qazını udur. Bununla belə, bu mikroskopik orqanizmlərin okeanlarda yayılmasına nəzarət edən mexanizm uzun müddətdir sirr olaraq qalır. Alimlərin yeni araşdırması onların işıqdakı dəyişiklikləri hiss etmək və onlara reaksiya vermək qabiliyyətinə işıq salmağa kömək edib.
Nəticələr sübut edib ki, diatomların genomunda olan həssas fitoxrom reseptorları onlara işıq spektrindəki dəyişiklikləri hiss etməyə imkan verir. Bu, mikroyosunlara su sütununda şaquli mövqelərini təyin etməyə kömək edir, bu, suyun intensiv qarışdığı bölgələrdə (məsələn, qütb enliklərində) xüsusilə vacibdir. Bundan əlavə, fitoxromlar yosunlara günün uzunluğu kimi mövsümi dəyişiklikləri idarə etməyə kömək edir.
Alimlər genomik məlumatları da təhlil ediblər. O, müəyyən edib ki, fitoxromlar yalnız tropiklərdən kənarda yaşayan diatomlarda mövcuddur. Bu, onların işıqda mövsümi dəyişikliklərə uyğunlaşma ilə əlaqəsini təsdiqləyir.
