Beyinə taxılan çip, daha çox neyrotexnologiyalar və biyonik texnologiyalar sahəsindəki yeniliklərdən biridir. Bu tip çiplər beynin fəaliyyətini izləmək, oxumaq və bəzən onu stimul verməklə dəyişdirmək məqsədi ilə istifadə edilə bilər.
Çip beynin müxtəlif hissələrindən məlumatları toplaya bilər, bu da müəyyən xətaların və ya nevroloji xəstəliklərin erkən aşkar edilməsinə imkan verə bilər. Məsələn, epilepsiya və Parkinson xəstəliyi kimi xəstəliklərin təyini və müalicəsində istifadə edilə bilər. Bu texnologiya beyindən alınan siqnalları istifadə edərək, insanların kompüterlər və digər cihazları yalnız düşüncələri ilə idarə etməsinə imkan verir. İnsanlar bu cür çiplər sayəsində siçan, klaviatura və ya digər fiziki interfeyslər olmadan birbaşa cihazlarla əlaqə qura bilərlər. Çiplər beyindəki zədələnmiş və ya itirilmiş motor funksiyalarını bərpa etməyə kömək edə bilər. Məsələn, paralitik vəziyyətdə olan şəxslər üçün, beyin siqnalları vasitəsilə robotik ətraflar və ya protezlər idarə oluna bilər.
Yaddaşın gücləndirilməsi və öyrənmə qabiliyyətlərinin artırılması məqsədilə istifadə oluna bilər. Bu, xüsusilə yaddaş itkisi və digər nevroloji problemlərlə bağlı olan insanlara kömək edə bilər. Beyindəki sinir hüceyrələrini stimullaşdırmaqla, çip insanın emosional vəziyyətini və ya psixoloji vəziyyətini dəyişdirə bilər. Bu, depresiya, anksiyete və digər psixiatrik xəstəliklərin müalicəsi üçün istifadə edilə bilər. İnsanların beyin fəaliyyətini artırmaq və ya müəyyən fəaliyyətlərə xüsusi şəkildə yönləndirmək üçün də istifadə oluna bilər. Bu, xüsusilə idrak və diqqət funksiyalarını təkmilləşdirmək üçün faydalı ola bilər.
Bu texnologiyanın inkişafı hələ də erkən mərhələlərdədir və etik, hüquqi və tibbi məsələlər hələ tam şəkildə həll edilməyib. Lakin gələcəkdə beynə taxılan çiplər, insanların həyatını müxtəlif sahələrdə yaxşılaşdırmağa böyük potensiala sahib ola bilər.
Qeyd edək ki, İlon Maska məxsus “Neuralink” şirkətinin hazırlandığı beyin implantı dünyada üçüncü insana quraşdırılıb. Şirkət daha 20-30 nəfərə “Neuralink” çipi yerləşdirməyi planlaşdırır.
