Məlum olub ki, yediyimiz qidalar genlərimizi yenidən proqramlaşdıra bilir.
Bu, sağlamlığa, fiziologiyaya və gözlənilən ömür uzunluğuna təsir göstərir.
Qidanın heyvanların və insanların genomunun dəyişməsinə təsirini öyrənən elm “nutrigenomika” adlanır. Bu gün o, hələ başlanğıc mərhələsindədir, lakin məhsul komponentlərinin genomuna təsirinin bəzi xüsusiyyətləri artıq məlumdur.
Bəllidir ki, yeyilən qida orqanizmdə baş verən bioloji prosesləri idarə edə bilir. Bu, onun genomla qarşılıqlı əlaqəsi səbəbindən baş verir.
Ümumiyyətlə, qida makronutrientlərdən ibarətdir. Sonunculara karbohidratlar (şəkərlər), yağlar, zülallar daxildir. Bundan əlavə, məhsullarda vitaminlər və minerallar var. Məhz bu birləşmələr, eləcə də onların çürümə məhsulları genomdakı “açarlar” üzərində hərəkət edə bilir. Bu cür genetik keçidlər müəyyən bir genin məhsulunun nə qədər istehsal olunacağını müəyyənləşdirir. Məsələn, metioninin amin turşusunun əlavə məhsulları (balıq və ətdə boldur) insan hüceyrələrinin böyüməsi və bölünməsi üçün vacib olan genetik “tərəzilərə” müdaxilə edə bilər.
Nəticədə, qidadan gələn məlumatdan asılı olaraq, insanın səhhəti, xəstəliklərin inkişaf ehtimalı və gözlənilən ömür dəyişə bilər.
Düzdür, bu günə qədər bunu sübut edən tədqiqatlar əsasən heyvanlar – arılar üzərində aparılıb.
Həm də maraqlısı odur ki, maddələrin genetik məlumat axınını dəyişdirmək qabiliyyəti irsi ola bilər. Məsələn, araşdırmalara görə, nənə və babaların pəhrizi genetik “açarların” aktivliyinə, müəyyən xəstəliklərin inkişaf ehtimalına, nəvələrinin ölüm riskinə təsir göstərir.
Bundan əlavə, yeyilən qidalar bağırsaqlarda, dəridə və selikli qişada olan mikroorqanizmlərə də təsir edir.
