Hər bir valideyn TikTok haqqında nə bilməlidir? Platformada təhlükəsizliklə bağlı əsas məqamlar:
Xüsusilə yetkinlik yaşına çatmayan istifadəçilər üçün onlayn təhlükəsizlik sənayenin, requlyatorların, valideynlərin və ekspertlərin ümumi narahatlığı və məsuliyyətidir. Həqiqi və uzunmüddətli effekt yalnız birgə səylərlə əldə edilə bilər. Onlayn platformalar istifadəçilərin, o cümlədən yetkinlik yaşına çatmayanların təhlükəsizliyini necə prioritetləşdirə və təmin edə bilər?
TikTok-da mövcud olan, hər bir valideynin bilməli olduğu qaydalar və təhlükəsizlik vasitələrini təqdim edirik:
Ekspert: Sergey Sokolov, Şərqi Avropa və Mərkəzi Asiyada Hökumətlə Əlaqələr və Korporativ Əlaqələr üzrə Direktor
TikTok Onlayn Təhlükəsizlik Siyasətləri
TikTok platformasının təhlükəsiz yer olmasını təmin etməyə sadiqdir və kiçik istifadəçilər də daxil olmaqla, hər kəs üçün müsbət təcrübəni təbliğ edir. Əyləncəli və təhlükəsiz mühiti qorumaq üçün TikTok İcma Qaydalarını hazırlayıb. Bu qaydalar platformadakı bütün istifadəçilərə və bütün məzmuna şamil edilir. Onlar TikTok-da nəyə icazə verildiyi, eləcə də Tövsiyələr lentində icazə verilən məzmun üçün standartlarla bağlı təlimat verirlər. Yeni risklərin və mümkün zərərlərin qarşısını almaq üçün bu qaydalar daim yenilənir.
TikTok-un istifadəçi cəmiyyəti üçün insan hüquqlarına hörmətlə bağlı öhdəliyini əks etdirən səkkiz rəhbər prinsipi var. Bu prinsiplərin əsas məqsədi ifadə hüququ ilə zərərin qarşısının alınması arasında tarazlığı qorumaq, insan ləyaqətini qorumaq və ədalətlə hərəkət etməkdir. Bundan əlavə, TikTok 150-dən çox ölkədən bir milyarddan çox insan üçün ortaq rəqəmsal məkandır. Regional ekspertlər və yerli icmalarla əlaqə saxlayaraq, platforma yerli mədəniyyət normalarını qlobal yanaşmasına daxil edir və bir regionun dəyərlərini digərinə tətbiq etməmək üçün qaydaların regional versiyalarını qəbul edir.
İcma Qaydalarını pozan videolar platformadan silinir və çoxsaylı pozuntulara görə yaradıcıların hesabları bloklana bilər. Məsələn, 2023-cü ildə Azərbaycanda İcma Qaydalarını pozduğuna görə 2 milyondan çox video silinib.
TikTok-un yetkinlik yaşına çatmayan istifadəçilərlə bağlı hansı qaydaları var?
TikTok-un İcma Qaydalarının ayrıca bölməsi 18 yaşdan kiçik istifadəçilərə həsr olunub. TikTok-dan istifadə etmək üçün ilk növbədə müəyyən yaşda olmalısınız. Platforma yalnız 13 yaşdan yuxarı şəxslər üçün nəzərdə tutulub və istifadəçiləri yaş həddini pozan hesablar aşkar edilərsə, platformanın moderasiya komandası onları bloklayacaq. TikTok istifadəçiləri tətbiq və ya vebsayt vasitəsilə TikTok-dan istifadə etmək üçün minimum yaşdan aşağı olduğuna inandıqları şəxsləri moderasiya qrupuna bildirə bilərlər.
TikTok gənclərin platformada yaşa uyğun təcrübəyə malik olmasını təmin edərək, onlara dünyanı araşdırmaq üçün təhlükəsiz mühit təmin edir. Buna görə də, platforma ən gənc istifadəçilərini – 13 yaşdan 18 yaşa qədər onları qorumaq üçün xüsusi tədbirlər həyata keçirdi. Məsələn, yeniyetmələr üçün bəzi funksiyalar standart olaraq mövcud deyil: 18 yaşdan kiçik istifadəçilər canlı yayımlar apara və ya virtual hədiyyələr göndərə bilməz, 16 yaşdan kiçik istifadəçilər şəxsi yazışmalar apara bilməz. 13 yaşdan 15 yaşa qədər olan yeniyetmələrə gəldikdə, onların hesabları defolt olaraq gizlidir və digər istifadəçilər tərəfindən abunə olmaq üçün tövsiyə edilmir.
Valideynlər sadalanan bütün təhlükəsizlik tədbirlərinin onların yeniyetmələrinin hesablarına tətbiq olunmasını təmin etmək üçün TikTok hesablarını qurarkən azyaşlı uşaqlarının cari doğum tarixini təqdim etmələrini təmin etməlidirlər. TikTok Təhlükəsizlik Mərkəzi valideynlərə və yeniyetmələrə təhlükəsizlik və məxfiliyə yanaşma haqqında daha çox məlumat əldə etmək üçün bələdçiləri bir araya gətirir. Məlumat portalı platformanın mühüm təhlükəsizlik aspektlərini əhatə edən bir neçə bölmədən ibarətdir, o cümlədən kiçik təhlükəsizlik və valideynlik qaydaları, zorakılığa qarşı mübarizə, intihar və özünə zərər verən məzmun siyasəti və s.
Valideynlər və Yeniyetmələr üçün TikTok Təhlükəsizlik Alətləri
TikTok valideynlərə uşaqlarının təhlükəsizliyini təmin etmək üçün Ailə Parametrləri funksiyasını təqdim edib. Bu funksiya valideynlərə TikTok hesablarını yeniyetmələrinin hesabına əlaqələndirməyə və müxtəlif məzmun və məxfilik parametrlərini təyin etməyə imkan verir. Yeniyetmələrin tərbiyəsinə cavabdeh olan böyüklər onlarla Ailə Parametrləri funksiyasını müzakirə etməli və müəyyən funksiyaları niyə aktivləşdirməyi seçdiklərini izah etməlidir.
Ailə Parametrlərinin daxil etdiyi xüsusiyyətlər arasında valideynlərin yeniyetmələrinin hesab məxfiliyini təyin etmək imkanı, şəxsi mesajlaşma imkanı və yeniyetmənin kiminlə mesajlaşa biləcəyinə nəzarət etmək imkanı var.
Bundan əlavə, “Screen Time Management” ilə valideynlər ailə üzvlərinin hər gün TikTok-da nə qədər vaxt keçirə biləcəyinə nəzarət edə bilərlər. Valideynlər ailə üzvlərinin mövcud ekran vaxtını seçə bilərlər: gündə 40, 60, 90 və ya 120 dəqiqə. Bu funksiya şifrə ilə qorunur. Yeniyetmə ekran vaxtı limitinə çatarsa, TikTok-dan istifadə etməyə davam etmək üçün onlardan şifrəni daxil etməsi tələb olunacaq.
Valideynlər həmçinin yeniyetmələr üçün uyğun olmayan məzmunu məhdudlaşdıra bilərlər. Ailə Parametrləri aktiv olmasa belə, valideynlər istənilən vaxt Rəqəmsal Sağlamlıq parametrlərindən istifadə etməklə yeniyetmələrə Təhlükəsiz Rejimi yandırmağa kömək edə bilər.
Xüsusilə Azərbaycan üçün TikTok azyaşlı istifadəçilərin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi ilə bağlı bu və digər faydalı məlumatları özündə əks etdirən Azərbaycan dilində Valideynlər və Müəllimlər üçün Bələdçi yaradıb və tezliklə Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinin vebsaytında dərc olunacaq.
TikTok hər yaşda olan istifadəçiləri onlayn zorakılıqdan və onun hər hansı təzahürlərindən qorumaq üçün böyük səy göstərir. Zorakılıq və xüsusən də onlayn zorakılıq bütün dünyada, o cümlədən Azərbaycanda aktual problemlərdən biridir. Yeniyetmələr arasında zorakılığa qarşı həssaslıq xüsusilə yüksəkdir, gənclərin üçdə birindən çoxu kiber zorakılığa məruz qaldıqlarını bildirir. Qlobal olaraq, 13-15 yaş arası hər üç şagirddən biri məktəbdə zorakılığa məruz qalır.
Yeniyetmə istifadəçilərinin valideynlərinin yeniyetmələri mənfilikdən və onlayn zorakılıqdan qorumaq üçün effektiv vasitələrdən, o cümlədən aşağıdakılardan xəbərdar olmaları vacibdir:
Videoya şərh yaza bilənlərin siyahısının məhdudlaşdırılması bu seçimi “dostlar” kimi məhdudlaşdırmağa və ya bu funksiyanı tamamilə söndürməyə imkan verir. 16 yaşdan kiçik istifadəçilərin hesablarında standart olaraq yalnız dostlar siyahısı şərh yazmaq imkanına malikdir və 16 yaşdan yuxarı istifadəçilər bu parametri “bütün istifadəçilər” üçün genişləndirə bilər.
Şərh filtri təhqiredici şərhləri avtomatik müəyyən etməyə və gizlətməyə kömək edir. TikTok-da siz öz açar sözlər siyahınızı yarada bilərsiniz ki, bu sözləri ehtiva edən şərhlər defolt olaraq gizlədilir.
Duet və Stitch funksiyalarına nəzarət onlardan sizinlə kimin istifadə edə biləcəyini məhdudlaşdırmağa imkan verir. Siz bütün videolarınız üçün bir parametr və ya hər bir video üçün fərdi parametrlər seçə bilərsiniz. 16 yaşından kiçik istifadəçilər üçün bu funksiyalar defolt olaraq özlərindən başqa heç kim üçün əlçatan deyil və 16 yaşdan yuxarı yetkinlik yaşına çatmayanlar üçün onlar “dostlar” üçün əvvəlcədən təyin edilir.
İstənilən vaxt bir izləyicini silə, onun hesabını məzmununuza baxmaqdan və ya mesaj göndərməkdən həmişəlik bloklaya bilərsiniz, həmçinin TikTok İcma Təlimatlarını pozan istifadəçiyə qarşı anonim hesabat təqdim edə bilərsiniz – bu, platformanın onun icmasının bütün üzvləri üçün daha təhlükəsiz olmasına kömək edəcək.
1. TikTok, What’s Next Trend Report, 2024 https://www.tiktok.com/business/en/trends-whats-next
2. https://www.unicef.org/protection/violence-against-children-online
3. https://www.unicef.org/protection/violence-against-children-in-school
