Süd yolunun mərkəzində naməlum partlayış baş verib

0
454
The ESO 3.6-metre telescope at La Silla, during observations. The Milky Way, our own galaxy, stretches across the picture: it is a disc-shaped structure seen perfectly edge-on. Above the telescope?s dome, here lit by the Moon, and partially hidden behind dark dust clouds, is the yellowish and prominent central bulge of the Milky Way. The whole plane of the galaxy is populated by about a hundred thousand million stars, as well as significant amounts of interstellar gas and dusts. The dust absorbs visible light and reemits it at longer wavelength, appearing totally opaque at our eyes. The ancient Andean civilizations saw in these dark lanes their animal-shaped constellations. By following the dark lane which seems to grow from the centre of the Galaxy toward the top, we find the reddish nebula around Antares (Alpha Scorpii). The Galactic Centre itself lies in the constellation of Sagittarius and reaches its maximum visibility during the austral winter season. The ESO 3.6-metre telescope, inaugurated in 1976, currently operates with the HARPS spectrograph, the most precise exoplanet “hunter” in the world. Located 600 km north of Santiago, at 2400 metres altitude in the outskirts of the Chilean Atacama Desert, La Silla was first ESO site in Chile and the largest observatory of its time. This photograph was taken by ESO Photo Ambassador Serge Brunier. Links ESO Photo Ambassadors webpage.

Beynəlxalq astronomlar qrupu Süd yolunun nüvəsində təxminən bir milyard il əvvəl ulduzların partlayışla yaranaraq meydana gəldiyini və daha sonra supernovaya çevrildiyini müəyyən ediblər.

Bu barədə “Science Alert” məlumat yayıb.

Tədqiqatçılar Çilidəki Avropa Cənub Rəsədxanasının VLT teleskopundan istifadə edərək müşahidələr aparıblar. İspaniyanın Qranada şəhərində Əndəlus Astrofizika İnstitutundan olan  Reyn Rayner Şyodel bu günə qədər məlum olanların əksinə, ulduz yaranmasının daim baş vermədiyini bildirib.

Tədqiqata görə qalaktik mərkəzdəki ulduzların təxminən 90 faizi erkən dövrlərdə – 8, 13, 5 milyard il əvvəl meydana gəlib, bundan sonra nüvənin altı milyard il ərzində nisbətən sakit qaldığı məlum olub. Lakin sonra 100 milyon ildən az davam edən ulduz meydana gətirən partlayış baş verib. Bu müddət ərzində ümumi kütləsi 42 milyon Günəş olan böyük ulduzlar meydana gəlib.

Yüz minlərlə supernova partlaması ilə nəticələnən bu hadisə, ehtimal ki, qalaktikamızın bütün tarixində ən yüksək enerjili hadisələrdən biri olub. Çoxlu ulduz yaranma dövründə çoxlu sayda böyük kütləli ulduz meydana gəlir və onların ömrü aşağı kütləli ulduzlara görə daha az olduğundan, yaşamlarının sonuna qısa müddətdə çatırlar və ölümləri şiddətli supernova  partlayışları şəklində həyata keçir.

Alimlərin fikrincə, Süd yolunun mərkəzindəki şərtlər ildə ümumi kütləsi 100 Günəşdən çox olan ulduzların meydana gəldiyi qalaktikalardakı vəziyyətə bənzəyib.

Hazırda ulduzların yaranma sürəti çox yavaşdır – ildə təxminən bir və ya iki günəş kütləsi qədərdir.