Həkimlər və fizioloqlar isti havanın insan orqanizminə necə zərər verdiyini, həddindən artıq istiləşdikdə orqanizmdə və beyində nə baş verdiyini dəqiq izah ediblər.
Araşdırma “Associated Press” (AP) xəbər agentliyinin saytında dərc olunub.
Mütəxəssislərin fikrincə, istiliyin dağıdıcı təsiri üç əsas şəkildə işləyir. Adətən bunlardan birincisi istilik vurmasıdır – bədən istiliyində kritik artım, orqan çatışmazlığına səbəb olur.
Bədənin hərarəti çox yüksəldikdə, həddindən artıq istiliyi aradan qaldırmaq üçün qan dəriyə axır. Mədə və bağırsaqlardan ani qan və oksigen itkisi həzm sistemindən toksinlərin qan dövranı sisteminə daxil olmasına səbəb olur.
İntoksikasiya bütün bədəndə qanın laxtalanması, çoxlu orqan çatışmazlığı və nəticədə ölüm daxil olmaqla kaskad təsirə səbəb olur.
İkincici- İstilik xüsusilə ürək-damar sistemi xəstəlikləri olan insanlarda ürəyə yükü kəskin şəkildə artırır. Bədəni sərinlətmək üçün dəriyə qanın tələsik axması səbəbindən də baş verir. Nəticə qan təzyiqi azalır. Ürək daha sürətli işləməyə başlayır, qanı vurur ki, insan huşunu itirməsin.
İstiliyin üçüncü həyati təhlükəsi şiddətli susuzlaşdırmadır. Yüksək temperatur o qədər çox maye itirməyinizə səbəb ola bilər ki, bu da böyrəklərinizə çox yük verir. Dehidrasiya şoka çevrilə bilər, ardınca oksigen və qida çatışmazlığı səbəbindən orqan çatışmazlığı, tutma və ölüm baş verir.
Yüksək hərarət insanda çaşqınlıq və digər düşüncə problemlərinə də səbəb ola bilər. Bu vəziyyət həddindən artıq istiliyin ilk əlamətlərindən biridir, lakin qurbanın onda nəyin səhv olduğunu başa düşməsi çox vaxt çətindir.
Son tədqiqatlar göstərib ki, 30,5° C temperatur yüksək rütubətlə birləşdikdə sağlamlıq üçün təhlükə yaradır. Bu, əvvəlki təxminlərdən beş dərəcə aşağıdır. Yaşlı insanlar üçün təhlükə 28° C-dən başlayır.
Üstəlik, quru istilik şəraitində gənclər 52° C-ə qədər, yaşlı insanlar isə 43° C-ə qədər temperaturda işləmək qabiliyyətini özlərində saxlayırlar. Bu fərq, yüksək rütubətin tərin buxarlanmasının qarşısını alması və bədəni effektiv şəkildə soyutması ilə əlaqədardır.
Alimlər qeyd ediblər ki, istilik vuran insana kömək etməyin ən yaxşı yolu onu 30 dəqiqə sərin su dolu vannasına salmaqdır. Əgər bu mümkün deyilsə, həkimlər xəstələrə venadaxili soyuq mayelər verir, nebulizerlərlə çiləyir və buz paketləri ilə örtürlər.
