“Orta məktəblərdə müəllimlərin vahid geyim forması ilə çıxış etməsi uzun müddətdir müzakirə olunan bir məsələdir. Bu yanaşmanın tətbiqi həm təhsilin keyfiyyətinə, həm də məktəbin ümumi atmosferinə təsir göstərə bilər. Vahid müəllim formasının tətbiqi ilə bağlı müsbət və mənfi tərəflər, həmçinin dünya təcrübəsində bu məsələyə yanaşma müxtəlifdir. Əlbətdə ki, biz istər Bakıda, istərsə də bölgələrdə bəzən bir neçə müəllimin geyiminin ümumtəhsil müəssisəsinə aid olmamasını, tədrisin təşkilinə yaraşmadığının şahidi oluruq”
Bu sözləri açıqlamasında təhsil eksperti Kamran Əsədov bildirib. O, qeyd edib ki, müəllimlər üçün vahid geyim forması vacibdir:
“Öncə bunun müsbət xüsusiyyətlərini qeyd edim:
Peşəkar imic və nümunəvi davranış: Müəllimlər vahid geyim forması ilə tədris prosesində daha rəsmi və peşəkar bir görünüşə sahib olurlar. Bu, həm şagirdlər, həm də valideynlər arasında müəllimlərin ciddiyyətini və nüfuzunu artıraraq məktəb mühitində intizamın təmin edilməsinə kömək edir.
Bərabərlik prinsipi: Vahid geyim forması, müəllimlər arasında sosial və iqtisadi fərqləri gizlədərək bərabərlik yaratmağa kömək edir. Bütün müəllimlərin eyni şəkildə geyinməsi iş yerində sinfi və maliyyə statuslarından asılı olmayaraq hamının bərabər olduğuna dair mesaj verir.
Nizam-intizam və fokuslanma: Vahid geyim qaydası məktəbdə daha ciddi nizam-intizamı dəstəkləyə bilər. Şagirdlər müəllimləri nümunə olaraq qəbul edər və onların davranışına və geyimlərinə uyğun olaraq daha çox fokuslana bilərlər. Şagirdlər və müəllimlər arasında ortaq geyim qaydaları məktəb mühitində intizam və nizamın formalaşmasına yardım edir.
Vaxt və enerji qənaəti: Müəllimlər hər gün müxtəlif geyim seçmək məcburiyyətində qalmazlar və bu, vaxt və enerji qənaəti təmin edə bilər. Standart forma olduğunda, müəllimlər geyim seçimində narahat olmadan işlərinə daha çox fokuslana bilərlər.
Əlbətdə ki, tədqiqatlar nəticəsində deyə bilərəm ki, vahid formanın mənfi xüsusiyyətləri də var.
Fərdiyyətin məhdudlaşdırılması: Müəllimlər üçün vahid geyim forması onların şəxsi fərdiyyətini ifadə etmə imkanlarını məhdudlaşdıra bilər. Geyim, insanın öz şəxsiyyətini ifadə etmə yollarından biridir və vahid forma tətbiqi ilə müəllimlərin yaradıcılığı və fərdiliyinin sıxışdırılması riski yaranır.
Təhsil sahəsində kreativliyin azalması: Müəllimlər təhsilin yaradıcı tərəfləri ilə məşğul olan peşə sahibləridir. Onların fərqli geyim seçimi yaradıcılıqlarını və şəxsi üslublarını ifadə edə bilər. Vahid geyim tətbiqi müəllimlərin daha az spontan və sərbəst hiss etmələrinə səbəb ola bilər.
Maliyyə yükü: Bəzi müəllimlər üçün vahid geyim forması məcburi olsa, bunun maliyyə yükü yarada biləcəyi bir risk mövcuddur. Vahid forma dəsti müəyyən bir büdcə tələb edir və bu, hər müəllim üçün mümkün olmaya bilər.
Təhsili inkişaf etmiş dünya təcrübəsində vahid müəllim formasına yanaşma da müxtəlifdir.
Dünyanın bir çox ölkəsində müəllimlər üçün vahid geyim qaydaları yoxdur, lakin bəzi ölkələrdə və ya məktəblərdə rəsmi geyim tələbləri tətbiq olunur. Misal üçün, bir sıra Asiya ölkələrində, xüsusilə də Sinqapur və Cənubi Koreya kimi yerlərdə, həm müəllimlər, həm də şagirdlər üçün daha ciddi geyim qaydaları mövcuddur. Burada müəllimlərin peşəkar, rəsmi geyim tərzi tədris keyfiyyətinə vurğu edir və nizam-intizamı dəstəkləyir.
Sinqapur: Burada müəllimlərin nizamlı və rəsmi geyim tərzi məktəbin və müəllimlərin ciddiyyətini göstərir. Lakin vahid forma qaydası geniş yayılmayıb, əksinə, peşəkar geyim tələb olunur.
Böyük Britaniya və ABŞ: Bu ölkələrdə müəllimlərin vahid forması yoxdur, lakin müəllimlərə peşəkar və uyğun geyim tərzini qorumaq tövsiyə olunur. Bununla belə, bəzi özəl məktəblərdə müəllimlərdən müəyyən geyim qaydalarına riayət etmək tələb oluna bilər.
Yaponiya: Yaponiya məktəblərində şagirdlər üçün ciddi forma qaydaları olsa da, müəllimlər üçün belə bir məcburiyyət yoxdur. Lakin, müəllimlərdən peşəkar və uyğun tərzdə geyinmək gözlənilir.
Ümumiyyətlə, müəllimlər üçün vahid geyim forması tətbiq edilməsi bəzi təhsil müəssisələrində intizam və peşəkarlıq baxımından müsbət nəticələr verə bilər, lakin fərdiyyətin məhdudlaşdırılması və yaradıcılığın azalması kimi mənfi təsirlər də mövcuddur. Dünya təcrübəsində vahid müəllim forması geniş şəkildə tətbiq edilməsə də, rəsmi və peşəkar geyim qaydaları daha çox diqqət mərkəzindədir. Vahid geyim qaydasının tətbiqi təhsilin məqsəd və dəyərlərinə uyğun olaraq müzakirə edilməli və balanslı yanaşma tələb edən bir məsələdir”.
