“Dünya bazarındakı vəziyyət Azərbaycanda da taxılın, unun qiymətində artımı qaçılmaz edir”.
Bunu açıqlamasında “Azad İstehlakçılar” İctimai Birliyinin sədri Eyyub Hüseynov bildirib.
Eyyub Hüseynov deyib ki, Azərbaycanda taxıl və taxıl məhsullarının qiyməti dövlət tərəfindən tənzimlənmir:
“Azərbaycan bazarı da dünya bazarına inteqrasiya olunub, dünya bazarının bir hissəsidir. Bəzi malların qiyməti artanda Azərbaycan bazarı da ona reaksiya verməyə məcbur və məhkumdur. Obyektiv amillər var ki, bəzi malların, məhsulların qiyməti qalxa bilər, bu, gözlənilir. Azərbaycan da buna hazır olmalıdır. O cümlədən taxıl məhsulları ilə bağlı da problem var”.
“Azad İstehlakçılar” İctimai Birliyinin sədri bir sıra məqamları da nəzərə almağı vacib sayır:
“Dünyada əsas taxıl ixracatçıları Rusiya və Qazaxıstan xaricə satışa limit qoyub. Ukrayna müharibəsi nəticəsində bu ölkənin taxıl ixracında problemlər yaranıb. Azərbaycan da taxılı idxal edir, ona görə artıq digər ölkələrdə olduğu kimi, taxılın, unun qiymətində artım qaçılmaz görünür. İndiyədək dövlət subsidiya hesabına bunun qarşısını alır, amma Ukraynada müharibənin uzanması gec-tez qiymətə təsir edəcək”.
Eyyub Hüseynov bununla belə, ajiotaja düşməməyə çağırıb:
“Dünya bazarı ilə müqayisədə taxıl və unun qiymətində çox kiçik miqdarda bahalaşma ola bilər. Azərbaycan hökuməti lazımi tədbirlər görür ki, böyük bahalaşma olmasın. Ölkədə də kifayət qədər taxıl ehtiyatı var. Lakin Azərbaycan bazarı dünya bazarının bir parçası olduğu üçün ölkədə taxıl məhsullarının, o cümlədən unun qiymətinin qalxması gözlənilir. Camaat ajiotaja düşüb çoxlu taxıl, un ehtiyatı toplamasın. Belə hallar olanda alınan taxıl, un xarab olur və heyvan yeminə çevrilir. Azərbaycanda taxılın, o cümlədən unun qiymətində kiçik qiymət artımı gözlənilir ki, bu da bazarın tələbidir. İstehlakçılar da buna hazır olmalıdır”.
O, istehlakçıları israfçılığı azaltmağa da çağırıb:
“Dünyada ən çox çörək yeyən xalqların sırasındayıq. Bir çox uzunömürlü ölkələrin xalqları isə çörəkdən az istifadə edir. Azərbaycan xalqı da buna uyğunlaşmalıdır. Kiçik qiymət artımından heç bir ajiotaja düşmək lazım deyil. Azərbaycan hökuməti bütün tədbirləri görüb və görür ki, heç bir qıtlıq olmasın”.
“Ekoloji Təmiz Məhsul İstehsalçıları və İxracatçıları” İctimai Birliyinin sədri Emin Əliyev açıqlamasında Azərbaycanın özünü taxıllı tam təmin etmədiyini söyləyib:
“Azərbaycanın torpaq ehtiyatları, iqlim şəraiti ölkəmizdə bütün əkin ərazilərində yüksək, keyfiyyətli məhsuldarlıq əldə etməyə imkan vermir. Bu onu göstərir ki, ölkəmiz uzun illər taxılla, xüsusilə də toxumçuluq və yem taxılı üzrə xarici bazarlardan asılı olacaq. Dünyada baş verən tendensiyalar isə göstərir ki, taxıl növlərinin qiyməti gündən-günə artır. Kataklizmlər, siyasi, iqtisadi, hərbi böhranlar qiymət artımını daha da körükləyir. Yəqin ki, qiymət artımı hələ uzun illər davam edəcək. Digər tərəfdən, hər kəsə bəllidir ki, hökumət uzun illər bu sahəni dotasiya və subsidiya ilə qorumağa çalışıb. Çünki Azərbaycan əhalisi dünyada ən çox taxıl, un və un məhsulları istehlak edən xalqlardan sayılır. Ona görə də Azərbaycanda taxılın qiymətinin artımı bütün istehlakçılara təsir edə bilir.
Lakin qəbul etmək lazımdır ki, dünyada, o cümlədən Azərbaycanda iqtisadiyyat tədricən liberallaşmağa, daha çox sərbəst bazar iqtisadiyyatının tələblərinə uyğun inkişaf etməyə doğru gedir. Bu, çox müsbət və hər kəsin arzu etdiyi haldır. Lakin bu zaman həm də müəyyən risklər yaranır. Bu risklər isə dünyada baş verən bütün iqtisadi proseslərin dövlətin dəstək süzgəcləri olmadan birbaşa vətəndaşa təsir risklərinə səbəb olur. Hazırkı vəziyyət göstərir ki, dünyada taxılın qiyməti həddindən artıq bahalaşıb. Bir, iki il əvvəlki qiymətlərlə müqayisədə qiymət dəfələrlə qalxıb. Ölkəmiz isə həm qida üçün buğda, həm də heyvan üçün taxıl məhsulları baxımından idxaldan asılıdır. Ona görə də bu, un və un məhsullarına, xüsusən ölkə əhalisinin ən çox istehlak etdiyi çörəyin də qiymətinin artması ilə nəticələnəcək. Bu, qaçılmazdır”.
Qiymət artımına qarşı atılacaq addımlara gəlincə, Emin Əliyev deyib ki, Prezident İlham Əliyev son müsahibəsində strateji hədəfləri müəyyənləşdirib:
“Azad edilmiş ərazilərdə təxminən 100 min hektar torpağın əkin dövriyyəsinə cəlb edilməsi, digər ərazilərimizdə müasir dövrün tələblərinə uyğun olaraq aqrotexnik qulluq tələbləri əsasında yeni torpaq sahələrinin taxıl məhsullarının yetişdirilməsinə cəlb edilməsi ilə bağlı hədəflər müəyyənləşdirdi. Bu da gələcəkdə ölkəmizin bu sahədə xaricdən asılılığını azaldacaq, minimuma endirəcək. Digər tərəfdən, qida və sağlamlıq məsələləri var. Un və un məhsulları ilə qidalanmaq sağlamlıq riskləri yaradır, bununla bağlı müvafiq ekspertlərin fikirləri var. Bu baxımdan insanlarımız un və un məhsullarından çox istifadə etməkdən çəkinməli, bu məhsullarının gündəlik qida rasionunda çəkisi azaldılmalıdır”.
