Yeni araşdırma göstərib ki, 2500 il əvvəl Cənubi Asiyada baş verən güclü zəlzələ Qanq çayının məcrasını kəskin şəkildə dəyişib. Tədqiqatçılar Banqladeşin paytaxtı Dəkkə yaxınlığındakı mənzərədə onun nəhəng gücünün əlamətlərini aşkar ediblər.
Tədqiqatın nəticələri “Nature Communications” jurnalında dərc edilib.
Zəlzələ çox güman ki, 7,5 və ya 8 bal gücündə olub. Və o qədər güclü olub ki, çayın yerdəyişmiş hissəsinin zəlzələnin episentrindən 180 km-dən çox məsafədə olmasına baxmayaraq, Qanqın əsas kanalının istiqamətini dəyişib.
Qanq dünyanın ən böyük çaylarından biridir, uzunluğu təxminən 2500 km-dir. O, Himalay dağlarında, Hindistan və Çin sərhədində yaranır və sonra Hindistandan keçərək şərqdən Banqladeşə axır, burada Brahmaputra və Meqna da daxil olmaqla, digər böyük çaylarla birləşir. Birləşmiş su yolları yer üzündə ən böyük çay deltasını meydana gətirərək Benqal körfəzinə boşalır.
Böyük deltalardan axan digər çaylar kimi, Qanq da kanalda tədricən yığılan çöküntülərin daşınması səbəbindən zəlzələnin köməyi olmadan öz istiqamətini dəyişə bilər.
Kolumbiya İqlim Məktəbində Lamont-Doherty Yer Rəsədxanasının geofiziki və tədqiqat professoru, tədqiqatın həmmüəllifi Maykl Stekler izah edib ki, proses bir neçə il və ya onilliklər ərzində baş versə də, zəlzələ çayın məcrasını az-çox dəyişə bilib.
Onun sözlərinə görə, peyk şəkilləri alimlərə Qanq çayının keçmişdə öz məcrasında şiddətli dəyişikliklərə məruz qaldığına dair ilk ipuçlarını verib. Alimlər Dəkkədən təxminən 100 km cənubda Qanqa paralel uzanan köhnə çay yatağının fərqinə varıblar. Tədqiqatçılar sonra daha çox dəlil toplamaq üçün bölgədə araşdırma apararaq bir neçə yerdə palçıqlı torpağı kəsən qum zolaqları aşkar ediblər.
Qum və palçığın kimyəvi analizi göstərib ki, elm adamlarının haqqında danışdığı güclü hadisə 2500 il əvvəl baş verib.
