Mən bu gün dünyada bunda da dəhşətli pandemiya görürəm”.
Bu fikirləri müasir filosof, son illərdə dünyada baş verən proseslər barədə ən dəqiq proqnoz verən analitik və dünyaca məşhur “Qara qu quşu” əsərinin müəllifi Nassim Taleb RBC-ya müsahibəsində deyib.
Nassem Talebin sözlərinə görə, pandemiya dünyada onlayn təhsil prosesini sürətləndirəcək.
“Zoom proqram artıq bunu sübut etdi. Adi universitetlər lazım olmayacaq. Bu yolla təhsil müəssisələri öz büdcələrinə xeyli qənaət etmiş olacaq. Bu proses eyni zamanda çoxsaylı şirkətlərdə də baş verəcək. Necə ki, zamanında faks maşınları peyda olanda çoxları şəhəri alt-üst edəcəyini düşünürdü. İnsanlar heç hara getmədən sənədlərin mübadiləsini mümkünsüz hesab edirdi. İnternet çıxanda da ilk anlarda belə oldu. Biz artıq Zoom və digər proqram vasitəsi ilə münasibətlər qurulur. Artıq mənə günün yarısını itirib harasa getmək lazım gəlmir. Əgər mən Atlantada evimdə oturaraq Nyu-Yorkdakı həmkarlarımla rahat əlaqə qura bilirəmsə, artıq mənim harasa getməyimə ehtiyac qalmır. Pandemiya sayəsində şirkətlər başa düşüdü ki, əməkdaşı evdə olmaqla, onun işini görə bilər. Bu, o demək deyil ki, ofislər tamamilə sıradan çıxacaq, ancaq azalacaq. İnsanlar hər gün harasa getməyəcək. Bu isə o deməkdir ki, çoxları şəhərdən kəndlərə köçəcək. Bu, mənim gəldiyim ilk qənaətdir.
İkincisi, bundan sonra turizm sənayesi bundan sonra çətin ki, bərpa olunsun. Demək olar ki, pandemiya turizm sənayesini məhv etdi”, – Nassem qeyd edib.
Epidemiyanın insanların dünya görüşünə təsirinə gəldikdə, N. Taleb bildirib ki, istehlakçı vərdişləri dəyişəcək: “İnsan evində özünütəcriddə əyləşməklə həddən artıq lazımsız şey almaqdan qaçmağa başlayıb. Yaxşı mənada köhnə xoş günlərin geri dönüşü başlanır. Böhran bu prosesi daha da gücləndirəcək”.
Pandemiyanın bir neçə ilə davam edib-etməyəcəyinə gəldikdə N. Taleb deyib ki, yox, pandemiyanın illərlə davam edəcəyini düşünmürəm. “Elə də uzun çəkməyəcək. Onu da anlamaq lazımdır ki, karantinlərin ləğv edilməsi də epidemiyanın başa çatması kimi anlamaq yanlışlıq olar: “Hələlik hər hansı bir aydınlıq yoxdur ki, o, gələcəkdə necə inkişaf edəcək. Biz hələ başa düşümürük ki, virus necə hərəkət edəcək. Epidemiya başladığı ilk günlərdə onun simptomlarının iki həftə ərzində özünü biruzə verdiyi deyilirdi, ancaq sonradan biz tamam başqa səhnə ilə üzləşdik. Məsələn Böyük Britaniyada deyilən müddətdən gec özünü biruzə verdi.
İkincisi, biz hələ bilmirik ki, virusun immun toxunulmazlığına nə etdiyini də bilmirik. KİV-də sadəcə olaraq ölüm statistikası barədə məlumat alırıq, ancaq sağalan insana virus hansı ciddi zərəri vurur, bu, dəyərləndirilməyib. Sözügedən virus ağ ciyərlərin üçdə bir hissəsinin funksiyasını məhv edir, beyni sıradan çıxarır. Düzünü desəm, mən yaxın gələcəkdə daha ciddi bir pandemiyanın olacağını görürəm.
Bu, antibiotiklərin geniş yayılması səbəbindən meydana gələn bakterial müqavimətin artmasıdır. Amerika xəstəxanaları artıq belə bir problemlə üzləşiblər. Bu zamanla bəşəriyyət üçün ciddi ölümlə nəticələnən bəlaya çevrilə bilər”.
